Ιστοσελίδες μονάδων

Αναφορά προβλημάτων

Διαδικτυακά εργαλεία τεχνικού ελέγχου

του Σπύρου Δουκάκη* (http://sdoukakis.wordpress.com)

Σύμφωνα με τα στοιχεία της «Ψηφιακές Ενισχύσεις ΑΕ» σχεδόν το σύνολο των μαθητών και μαθητριών της Α’ Γυμνασίου και 7700 εκπαιδευτικοί προμηθεύτηκαν το φορητό υπολογιστή και συμμετείχαν στη δράση της Ψηφιακής Τάξης για το σχολικό έτος 2009 - 2010.

Αυτό ήταν το πρώτο βήμα της δράσης που υλοποιήθηκε με επιτυχία, κάτι βέβαια που ήταν αναμενόμενο. Η συμμετοχή αυτή ωστόσο δεν έχει ως αναμενόμενο επακόλουθο και την αξιοποίηση των ΦΜΥ στην τάξη. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει από εδώ και πέρα.

Δύο ταχύτητες

Το επόμενο διάστημα είναι πολύ πιθανό να διαβάσουμε και να ακούσουμε για σχολεία ή ακόμα και για τμήματα σχολείων της Α΄ Γυμνασίου που θα δουλεύουν με διαφορετική ταχύτητα και αλλιώτικο τρόπο.

Οι εκπαιδευτικοί που θα ενσωματώσουν τους ΦΜΥ	Οι εκπαιδευτικοί που θα συνεχίσουν να δουλεύουν στη συμβατική τάξη
1. αποκτούν το ρόλο του διευκολυντή, 2. διαθέτουν το χρόνο τους σε επίδειξη των εργαλείων, 3. δίνουν κατευθύνσεις και 4. συζητούν με τους μαθητές και τις μαθήτριες	1. διαθέτουν το χρόνο τους δίνοντας οδηγίες, 2. καθοδηγούν τις συζητήσεις, 3. διαχειρίζονται την τάξη, 4. ρωτούν και απαντούν σε ερωτήσεις
Οι μαθητές και οι μαθήτριες σε μία τάξη με ΦΜΥ	Οι μαθητές και οι μαθήτριες σε μία συμβατική τάξη
1. διαθέτουν το χρόνο τους δουλεύοντας σε εκπαιδευτικά σενάρια, 2. δουλεύουν σε μικρές ομάδες, 3. συζητούν και ακούν τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους, 4. γίνονται ψηφιακά εγγράμματοι 5. κατανοούν τι σημαίνει διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων 6. έχουν άμεσα και με επάρκεια εκπαιδευτικό υλικό την ώρα της διδασκαλίας	1. διαθέτουν το χρόνο τους δουλεύοντας ατομικά, 2. ή ενίοτε ως μία ομάδα, 3. ρωτούν και απαντούν σε ερωτήσεις, 4. έχουν το βιβλίο και τις σημειώσεις του/της εκπαιδευτικού

Από τη μία θα εντοπίσουμε εκπαιδευτικούς που θα υλοποιήσουν τη δράση (θα αξιοποιήσουν τους ΦΜΥ στο 30% του συνολικού χρόνου των μαθημάτων τους) και θα τροποποιήσουν την εκπαίδευση που παρέχουν και από την άλλη θα δούμε εκπαιδευτικούς που θα συνεχίσουν τη συνηθισμένη και καλά οριοθετημένη διδακτική τους πρακτική.

Οι εκπαιδευτικοί, λοιπόν, με τη βοήθεια των ΦΜΥ θα επιχειρήσουν να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας της τάξης και να την αναδιοργανώσουν, έτσι ώστε να είναι κοντά στις σύγχρονες προκλήσεις, στις ανάγκες των μαθητών και των μαθητριών και στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί πιθανώς να προσφέρουν μάθηση που θα βασίζεται στην επίλυση προβλήματος, θα απαιτεί διαφορετικές γνωστικές διαδικασίες και θα υλοποιείται στην μαθητοκεντρική τάξη. Στην περίπτωση αυτή, οι ΦΜΥ θα λειτουργούν ως εργαλείο για την παροχή εποικοδομητικής και διερευνητικής μάθησης.

Δύο κατηγορίες εκπαιδευτικών

Η επιμόρφωση Α΄ επιπέδου στις Βασικές Δεξιότητες των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην Εκπαίδευση, δεν είχε ως στόχο να αλλάξει τις διδακτικές πρακτικές των εκπαιδευτικών, αλλά να συνεισφέρει στην απόκτηση δεξιοτήτων χρήσης των Η/Υ. Από την άλλη η επιμόρφωση Β΄ επιπέδου στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου, φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει στους εκπαιδευτικούς εκείνα τα εφόδια που θα τους βοηθήσουν να αποκτήσουν και να εγκαθιδρύσουν μία νέα διδακτική πρακτική. Με την ολοκλήρωση της 2ης φάσης της επιμόρφωσης Β΄ επιπέδου, χιλιάδες εκπαιδευτικοί θα είναι σε θέση να αξιοποιούν τα τεχνολογικά εργαλεία και να εφαρμόζουν σύγχρονες διδακτικές πρακτικές. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να δοθεί προτεραιότητα στην επιμόρφωση Β΄ επιπέδου στους εκπαιδευτικούς που έχουν επιλέξει ή θα επιλέξουν στο εγγύς μέλλον να υλοποιήσουν τη δράση της ψηφιακής τάξης. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν
δύο κατηγορίες εκπαιδευτικών που ούτε θα μπορούν να λειτουργήσουν ταυτόχρονα, ούτε θα μπορούν να συνεισφέρουν ισοδύναμα στη δράση. Αυτό αποτελεί το βασικό διακύβευμα της επιτυχίας της δράσης.

Η πρόταση

Ταυτόχρονα όμως, δύο ακόμα βήματα είναι απαραίτητα να γίνουν.

Θα δώσει ώθηση στην υλοποίηση της δράσης, η επάνδρωση των σχολείων με τουλάχιστον ένα άτομο κατάλληλο να διαχειριστεί τη δράση της ψηφιακής τάξης, τόσο από άποψη παιδαγωγική (μεθοδολογικά και διδακτικά), όσο και από άποψη τεχνική. Ο υπεύθυνος της Ψηφιακής Τάξης (ΥΨΗΤ) θα πρέπει να είναι εκπαιδευτικός, που από τη μία να διαθέτει αυξημένες τεχνικές γνώσεις ώστε να αντιμετωπίζει πιθανά τεχνικά προβλήματα και από την άλλη να διακρίνεται για την παιδαγωγική του επάρκεια στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία. Εκπαιδευτικοί, λοιπόν, με τα παραπάνω χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά, να αναλάβουν το ρόλο του μέντορα και να συνεισφέρουν στην επίτευξη και εγκαθίδρυση της δράσης. Ο ΥΨΗΤ θα πρέπει να ανήκει στο σύλλογο διδασκόντων του σχολείου και να έχει μειωμένο ωράριο διδασκαλίας στο μισό του υποχρεωτικού του ωραρίου.

Το δεύτερο βήμα είναι η τοποθέτηση και λειτουργία και άλλων τεχνολογικών εργαλείων (π.χ. διαδραστικός πίνακας, πλατφόρμα διαχείρισης τάξης και ηλεκτρονικής μάθησης) τα οποία είναι συνυφασμένα εργαλεία με την Ψηφιακή Τάξη.

Συνεπώς, με την αλλαγή στάσης και αντιλήψεων των εκπαιδευτικών μέσω της επιμόρφωσης και της ίδιας της δράσης, με την κατάλληλη υποστήριξη του σχολείου και των εκπαιδευτικών τόσο από τη διεύθυνση, όσο και από τον υπεύθυνο της ψηφιακής τάξης και με την κατάλληλη διαχείριση της τάξης από τους εκπαιδευτικούς, διασφαλίζεται η προοπτική και η εγκαθίδρυση της δράσης.

Συνολική πρόταση
Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που έχουν αναλάβει ή θα αναλάβουν στο μέλλον την υλοποίηση της δράσης	Εκπαιδευτικός - μέντορας σε κάθε σχολείο, ο οποίος θα προσφέρει παιδαγωγική και τεχνική υποστήριξη	Προσθήκη και άλλων τεχνολογικών εργαλείων για την υποστήριξη της δράσης (διαδραστικός πίνακας και πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης)

Η αλλαγή στάσης και αντιλήψεων των εκπαιδευτικών μέσω της επιμόρφωσης και της ίδιας της δράσης αποτελεί σημαντικό θέμα, το οποίο όμως δεν αποτελεί ζητούμενο αυτού του άρθρου.

Επιπλέον, το θέμα της διαχείρισης της τάξης από τους εκπαιδευτικούς αναλύθηκε σε παλαιότερο άρθρο (http://sdoukakis.wordpress.com/2009/10/08/στρατηγικές-διαχείρισης-φορητών-μαθ/). Έτσι, ο ρόλος των μελών της διεύθυνσης και ο ρόλος του υπεύθυνου είναι τα ζητήματα που αναλύονται στην επόμενη παράγραφο.

Η υποστήριξη του σχολείου και των εκπαιδευτικών από τη διεύθυνση και τον υπεύθυνο της Ψηφιακής Τάξης (ΥΨΗΤ)

Πολλοί εκπαιδευτικοί υποστηρίζουν ότι η επιτυχής λειτουργία ενός νέου και φιλόδοξου προγράμματος εξαρτάται από την αποτελεσματική διαχείρισή του από τη διεύθυνση του σχολείου. Η υποστήριξη της δράσης από τη διεύθυνση του σχολείου αποτελεί, λοιπόν, ένα ουσιαστικό παράγοντα για την επιτυχία. Έτσι:

1. Τα μέλη της διεύθυνσης, μαζί με τον ΥΨΗΤ θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα τεχνολογικά εργαλεία που καλούνται να αξιοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί της ψηφιακής τάξης. Οι εκπαιδευτικοί που επέλεξαν να υλοποιήσουν τη δράση σίγουρα θα παρατηρούν τη θέληση των μελών της διεύθυνσης να συμμετέχουν και να σχεδιάζουν κομμάτια της δράσης. Για παράδειγμα η επικοινωνία των μελών της διεύθυνσης με τους εκπαιδευτικούς πρέπει να γίνεται μέσω e-mail και οι συνεδριάσεις να περιλαμβάνουν παρουσιάσεις από τα μέλη της διεύθυνσης με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού

2. Τα μέλη της διεύθυνσης θα πρέπει να είναι συνεπή στην υποστήριξη της πρωτοβουλίας

3. Στη φάση του σχεδιασμού της δράσης, τα μέλη της διεύθυνσης σε συνεργασία με τον ΥΨΗΤ και τους διδάσκοντες θα πρέπει να θέσουν ξεκάθαρους και υλοποιήσιμους στόχους, ώστε να μην δημιουργείται σύγχυση

4. Η συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη των μελών της διεύθυνσης και του ΥΨΗΤ σε ζητήματα παιδαγωγικής αξιοποίησης των ΤΠΕ είναι πρωταρχικής σημασίας για την επιτυχία της δράσης

5. Τα μέλη της διεύθυνσης θα πρέπει να υποστηρίξουν αυτούς που φέτος (για πρώτη χρονιά δηλαδή) συμμετέχουν στη δράση και ανέλαβαν το ρίσκο της υλοποίησής της. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να συνεργάζονται με τους συναδέλφους, να ανταλλάσουν πληροφορίες και να δημιουργούν ενθουσιώδες κλίμα στο σύλλογο διδασκόντων

6. Τα μέλη της διεύθυνσης μαζί με τον ΥΨΗΤ, θα πρέπει να προτείνουν την πολιτική χρήσης των ΦΜΥ και τις αποδεκτές συμπεριφορές και να τις υιοθετήσουν μετά από διαβούλευση με το σύλλογο διδασκόντων, το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων και το δεκαπενταμελές μαθητικό συμβούλιο

7. Τα μέλη της διεύθυνσης μαζί με τον ΥΨΗΤ, θα πρέπει να κρατούν ενήμερους τους γονείς και τους σχολικούς συμβούλους για τη δράση

8. Τέλος, τα μέλη της διεύθυνσης θα πρέπει να είναι ενεργά και δημόσια να υποστηρίζουν τη δράση αναφέροντας πως η ενσωμάτωση της τεχνολογίας παρέχει εκπαιδευτικά οφέλη, παρουσιάζοντας την πιθανή βελτίωση της πορείας μαθητών/τριών λόγω της χρήσης των ΦΜΥ και δίνοντας έμφαση σε καλές πρακτικές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενημερωτικών εντύπων (σχολική εφημερίδα, ενημερωτικό φυλλάδιο, περιοδική έκδοση του σχολείου, ετήσιο λεύκωμα), μέσω του δικτυακού τόπου του σχολείου, μέσω παρουσιάσεων στους εμπλεκόμενους, αλλά και σε συνεργασία με τους σχολικούς συμβούλους, όπου μπορούν να συνδιοργανώσουν ημερίδες καλών πρακτικών

Οι παραπάνω στρατηγικές μπορούν να διευρυνθούν, ώστε να ωθήσουν και άλλους εκπαιδευτικούς να πάρουν μέρος στη δράση και να την υποστηρίξουν. Τέλος, οι στρατηγικές αυτές μπορούν να βελτιώσουν τη συνεργασία μεταξύ των συναδέλφων και το διάλογο στην εκπαιδευτική κοινότητα.

---

* Ο Σπύρος Δουκάκης είναι εκπαιδευτικός στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (Pierce College). Είναι κάτοχος τριών μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών στις «Επικοινωνίες υπολογιστών και δίκτυα», στη «Βασική και εφαρμοσμένη γνωσιακή επιστήμη» και «Σπουδές στην εκπαίδευση». Σήμερα είναι υποψήφιος διδάκτορας στην αξιοποίηση της εκπαιδευτικής τεχνολογίας στα Μαθηματικά στο πανεπιστήμιο Αιγαίου.