Ιστοσελίδες μονάδων

Αναφορά προβλημάτων

Διαδικτυακά εργαλεία τεχνικού ελέγχου

των Βασίλη Νταλούκα και Δημήτρη Δαούση

Με πρωτοβουλία του 1ου Γραφείου Δ.Ε. Ν. Ηλείας, με τη σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου Πληροφορικής κ. Πετρόπουλου Ηλία και με εκπαιδευτές τους καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νταλούκα Βασίλειο (ΠΕ19) του 1ου Γραφείου Δ.Ε. Ν. Ηλείας, Αντωνίου Κωνσταντίνο (ΠΕ07) του Γυμνασίου Μακρισίων, Δαούση Δημήτριο (ΠΕ19) Τεχνικό Υπεύθυνο του ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Διεύθυνσης Δ.Ε. Ν. Ηλείας και Σεβεντεκίδη Κωνσταντίνο (ΠΕ19) του Γυμνασίου Γούμερου, διοργανώνεται σεμινάριο με θέμα «Αξιοποίηση τεχνικών ασύγχρονης και εξ’ αποστάσεως διδασκαλίας μέσα από το περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης moodle».

Το παραπάνω σεμινάριο απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ηλείας, οι οποίοι κατανέμονται ως εξής:

• α) Εκπαιδευτικοί Θετικών Σπουδών στο 2ο ΕΠΑ.Λ. Αμαλιάδας
• β) Εκπαιδευτικοί Πληροφορικής στο 2ο ΕΠΑ.Λ. Αμαλιάδας
• γ) Εκπαιδευτικοί Ανθρωπιστικών Σπουδών στο 1ο ΕΠΑ.Λ. Λεχαινών

Στόχος του σεμιναρίου είναι η εξοικείωση και η εξάσκηση των εκπαιδευτικών με μεθόδους και τεχνικές ασύγχρονης και εξ’ αποστάσεως διδασκαλίας.

Συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί θα έχουν την ευκαιρία να εξασκηθούν, μέσα από την πλατφόρμα moodle, στη σχεδίαση, την οργάνωση, την παρουσίαση και την αξιολόγηση μιας διδακτικής ενότητας με μεθόδους ασύγχρονης και ηλεκτρονικής μάθησης καθώς και με τη χρήση εκπαιδευτικών παιχνιδιών. Για αυτό το σκοπό ο κάθε εκπαιδευτικός διαλέγει ελεύθερα ένα γνωστικό αντικείμενο το οποίο θα προσπαθήσει να μεταφέρει στην πλατφόρμα moodle.

Το σεμινάριο διεξάγεται από 10/12/2007 έως 15/6/2008 με τη μέθοδο της «μεικτής» διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, στη διάρκεια της τρέχουσας σχολικής χρονιάς πρόκειται να γίνουν 2 πρωινές εκπαιδευτικές συναντήσεις (διάρκειας έξι ωρών) και 3 απογευματινές συναντήσεις ενώ ενδιάμεσα προγραμματίστηκαν εβδομαδιαίες πρακτικές ασκήσεις οι οποίες θα διεξάγονται μέσω του διαδικτύου. Η διάρκεια του σεμιναρίου είναι 25 εβδομάδες.

Απαιτήσεις για την συμμετοχή στο σεμινάριο θεωρούνται τόσο η δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο, κατά προτίμηση από το σπίτι, όσο και η εξοικείωση με την πλοήγηση στο διαδίκτυο. Στους καθηγητές οι οποίοι παρακολουθούν το σεμινάριο ολοκληρώνοντας το 70% των ασκήσεων θα απονεμηθούν βεβαιώσεις επιτυχούς παρακολούθησης.

Οι σημειώσεις είναι διαθέσιμες μέσω του διαδικτύου σε κάθε ενδιαφερόμενο. Όλο το λογισμικό που χρησιμοποιείται είναι είτε ανοιχτού κώδικα είτε ελεύθερο. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου τα μαθήματα που θα δημιουργήσουν οι εκπαιδευόμενοι θα αποτελέσουν μία διδακτική πύλη με εκπαιδευτικό υλικό. Προκειμένου να διευκολυνθούν όσοι έρχονται από απομακρυσμένα σχολεία έγιναν κάποιες μετακινήσεις από τμήμα σε τμήμα.

Η συμμετοχή των καθηγητών είναι ιδιαίτερα μεγάλη και το σεμινάριο αριθμεί 39 εκπαιδευτικούς ενώ σύντομα θα ξεκινήσει και νέος κύκλος με χώρο διεξαγωγής το 1ο ΕΠΑ.Λ. Πύργου.

Ο δικτυακός τόπος του σεμιναρίου έχει διεύθυνση: http://dideilei.gr/moodle και διαχειριστής του είναι ο Νταλούκας Βασίλειος.

Εγγραφή στην Πλατφόρμα Moodle του σεμιναρίου

Για να μπορέσει κάποιος να περιηγηθεί στο Σεμινάριο θα πρέπει αρχικά να εισέλθει στον δικτυακό τόπο http://dideilei.gr/moodle και στην συνέχεια να επιλέξει «Είσοδος ως επισκέπτης». Τα μαθήματα του Σεμιναρίου είναι προσβάσιμα από όλους τους επισκέπτες του ιστότοπου. Στην περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να εγγραφεί ως χρήστης επιλέγει «Δημιουργία νέου λογαριασμού» και συμπληρώνει τα στοιχεία του στην καρτέλα που θα εμφανιστεί. Όταν κάποιος εγγράφεται στο Σεμινάριο, λαμβάνει ένα όνομα χρήστη (συνθηματικό) / user name και έναν κωδικό / password. Συγκεκριμένα: από την αρχική σελίδα του Moodle κάνετε κλικ στο σύνδεσμο «Είσοδος», που βρίσκεται πάνω δεξιά ή κάτω στο κέντρο της σελίδας και μεταβαίνετε στη σελίδα «Είσοδος στο δικτυακό τόπο», όπως φαίνεται και στην Εικόνα 1.

Εικόνα 1: Είσοδος στο δικτυακό τόπο

Όπως μπορείτε να δείτε και στις οδηγίες που υπάρχουν στο μπλοκ «Είναι η πρώτη σας φορά εδώ;» θα πρέπει στη διπλανή στήλη «Επιστρέφετε σε αυτό το δικτυακό τόπο;» να πληκτρολογήσετε το Όνομα χρήστη, τον Κωδικό πρόσβασης κι έπειτα να κάνετε κλικ στο «Είσοδος». Με αυτό τον τρόπο εισέρχεστε στο δικτυακό τόπο, όπως φαίνεται και στην Εικόνα 2.

Εικόνα 2: Μετά την Είσοδο στο δικτυακό τόπο

Η χρήση της τηλεκπαίδευσης για την επιμόρφωση των καθηγητών. Ένα παράδειγμα επιμόρφωσης στο Moodle.

Από τους:
Νταλούκα Βασίλη, ΠΕ19 Πληροφορικής
Αντωνίου Κωνσταντίνο, ΠΕ07 Γερμανικών
Δαούση Δημήτρη, ΠΕ19 Πληροφορικής
Σεβεντεκίδη Κωνσταντίνο, ΠΕ19 Πληροφορικής
Νταή Βασιλική, ΠΕ06 Αγγλικών
Κατεβάογλου Στυλιανό, ΠΕ19 Πληροφορικής
Σκαρδανά Ηλία, ΠΕ03 Μαθηματικών

Στο κείμενο αυτό παρουσιάζουμε την περίπτωση ενός σεμιναρίου που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του 1ου Γραφείο Δ.Ε. Ν. Ηλείας και με τη σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου Πληροφορικής, για τους καθηγητές περιοχής ευθύνης του 1ου Γραφείου, αλλά γρήγορα επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη Ηλεία. Το σεμινάριο είχε θέμα «Αξιοποίηση τεχνικών ασύγχρονης και εξ αποστάσεως διδασκαλίας μέσα από το περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης Moodle».

Στόχος του σεμιναρίου ήταν η εξοικείωση και η εξάσκηση των εκπαιδευτικών με μεθόδους και τεχνικές ασύγχρονης και εξ’ αποστάσεως διδασκαλίας. Συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί είχαν την ευκαιρία, μέσα από την πλατφόρμα Moodle, να σχεδιάσουν, να οργανώσουν, να παρουσιάσουν και να αξιολογήσουν μια διδακτική ενότητα με μεθόδους ασύγχρονης και ηλεκτρονικής μάθησης καθώς και με τη χρήση εκπαιδευτικών παιχνιδιών.

Ο ιστότοπος του σεμιναρίου είναι http://dideilei.gr/moodle. Η πρόσβαση στο παραπάνω υλικό είναι ελεύθερη.

Τρόπος διεξαγωγής του σεμιναρίου

Το σεμινάριο διεξήχθη με τη μέθοδο της μεικτής διδασκαλίας, δηλαδή υπήρχαν 4-5 υποχρεωτικές συναντήσεις και υποβολή 100 μικρών εργασιών μέσω διαδικτύου. Ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2007 και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2008. Οι εκπαιδευτικοί προκειμένου να πάρουν τη βεβαίωση επιτυχούς παρακολούθησης έπρεπε να συμμετάσχουν σε 3 ή 4 συναντήσεις – δικαιολογημένη μόνο μία απουσία - ενώ ταυτόχρονα έπρεπε να ολοκληρώσουν με επιτυχία το 70% των εργασιών. Ξεκίνησαν να το παρακολουθούν 85 εκπαιδευτικοί αλλά βεβαίωση επιτυχούς παρακολούθησης πήραν μόνο οι 55.

Με την έναρξη του σεμιναρίου ο κάθε εκπαιδευτικός δημιουργούσε λογαριασμό στο Moodle. Κεντρικό σημείο της επιμόρφωσης ήταν το μάθημα πρακτικής του, πάνω στο οποίο έκανε τις περισσότερες εργασίες του σεμιναρίου και το οποίο μπορούσε να είναι είτε ενδοσχολικό είτε εξωσχολικό. Σε περίπτωση που κάποιος δεν έκανε σωστά μία εργασία μπορούσε να κάνει επανυποβολή όσες φορές ήθελε μέχρις ότου η προσπάθειά του να στεφτεί με επιτυχία. Για απορίες υπήρχαν οι αντίστοιχες ομάδες συζήτησης και τα προσωπικά μηνύματα, ενώ υπήρχε και υλικό σε μορφή flash βίντεο και κειμένων.

Για να υπάρχει κάποια ομοιογένεια σε κάθε τμήμα έγινε χωρισμός ανάλογα με την ειδικότητα των εκπαιδευομένων σε τρία τμήματα, δηλαδή Θετικών Σπουδών, Πληροφορικής και Ανθρωπιστικών Σπουδών. Στην πράξη έγιναν αρκετές μετακινήσεις από τμήμα σε τμήμα ώστε να διευκολύνονται οι συνάδελφοι.

Επτά καθηγητές ασχολήθηκαν με τη δημιουργία του εκπαιδευτικού υλικού, τις παρουσιάσεις, τη βαθμολόγηση και τη βοήθεια μέσω ομάδων συζήτησης και μηνυμάτων. Οι καθηγητές αυτοί εργάστηκαν εθελοντικά χωρίς να προβλέπεται κάποια αμοιβή για την εργασία τους.

Τέλος, για να δημιουργηθεί ένα πιο ζεστό κλίμα οργανώθηκε βραδινή συνάντηση για φαγητό με συμμετοχή εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων.

Η ύλη του σεμιναρίου

Η ύλη ήταν χωρισμένη σε τέσσερα κεφάλαια:

1. Από την πλευρά του μαθητή: Διαχείριση του προφίλ, συμμετοχή σε ομάδες συζήτησης, συμμετοχή σε κουίζ, υποβολή εργασιών, εγγραφή σε μαθήματα, παρακολούθηση βαθμολογίας.
2. Από την πλευρά του καθηγητή: Δημιουργία κουίζ, δημιουργία ερωτήσεων και λεξιλογίων, δημιουργία παιχνιδιών, δημιουργία βάσης δεδομένων και άλλων δραστηριοτήτων, βαθμολόγηση εργασιών.
3. Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού: Γνωριμία με το ελεύθερο και ανοιχτό λογισμικό για τη διαχείριση αρχείων πολυμέσων, όπως είναι το Gimp, Wink, Audacity, OpenOffice, PDFCreator, κ.ά.
4. Διαχείριση: Γνωριμία με το FTP, χρήση του Filezilla για μεταφορά αρχείων, εγκατάσταση διαδικτυακών προγραμμάτων όπως είναι το Joomla και το Coppermine στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, εργασίες διαχείρισης του Moodle όπως είναι η λήψη αντιγράφων ασφαλείας.

Ανταπόκριση των καθηγητών

Έχοντας ολοκληρώσει το σεμινάριο τόσο στην Αμαλιάδα/Λεχαινά όσο και στον Πύργο, μπορούμε να πούμε ότι οι εκπαιδευτικοί ανταποκρίθηκαν με μεγαλύτερη θέρμη σε ασκήσεις που απαιτούσαν να αναλάβουν τον ρόλο του μαθητή, όπως επίσης και στο σχεδιασμό παιχνιδιών. Πιο συγκεκριμένα, περιηγήθηκαν στα μαθήματα των συναδέλφων τους με σκοπό να απαντήσουν οι ίδιοι σε εργασίες ή ομάδες συζήτησης και για να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους σε παιχνίδια όπως το σταυρόλεξο, το κρυπτόλεξο και η κρεμάλα.

Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί έδειξαν να προβληματίζονται για την πρακτική εφαρμογή τέτοιων τεχνικών στην εκπαιδευτική διαδικασία και πρότειναν τρόπους χρήσης που προάγουν τη συνεργασία και την ομαδοκεντρική μάθηση μέσω των ομάδων συζήτησης. Αυτό το δεδομένο αντικατοπτρίζει το ενδιαφέρον τους όσον αφορά τις αρχές της κονστρουκτιβιστικής θεώρησης της μάθησης που διέπει τον σχεδιασμό του moodle.

Εικόνα 2: Η κυρίως οθόνη του σεμιναρίου

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στο γεγονός ότι περίπου οι μισοί επέλεξαν να σχεδιάσουν μαθήματα που απέχουν από το αντικείμενο σπουδών ή διδασκαλίας τους, δείχνοντας μία τάση να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για χρήση της πλατφόρμας έξω και πέρα από την σχολική τάξη, όχι μόνο σε χρονικά πλαίσια αλλά και σε γνωστικά πεδία. Επίσης, κρίνοντας τα μαθήματα που έχουν σχεδιαστεί, πρέπει να επισημανθεί ότι αυτά με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα είναι όσων επέλεξαν θέματα όπως η ανακύκλωση, η φωτογραφία, το Joomla και τα βιολογικά προϊόντα.

Συμπεράσματα – Προοπτικές για το μέλλον

Από όλα όσα αναφέραμε παραπάνω γίνεται κατανοητό πως ήταν εύκολο να παρακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί το συγκεκριμένο σεμινάριο γιατί δούλευαν κυρίως στο χρόνο που αυτοί μπορούσαν. Το σεμινάριο ήταν αρκετά ευέλικτο γιατί προβλέπονταν λίγες συναντήσεις από κοντά και μάλιστα αν κάποιος δεν μπορούσε να έρθει στη συνάντηση του δικού του τμήματος μπορούσε να έρθει στη συνάντηση ενός άλλου τμήματος αφού η ύλη ήταν η ίδια σε όλα τα τμήματα. Το σεμινάριο μπορούσαν να το παρακολουθήσουν και άλλοι ενδιαφερόμενοι σε λιγότερο εντατικό ρυθμό χωρίς όμως να πάρουν βεβαίωση παρακολούθησης.

Επειδή το σεμινάριο είχε διάρκεια ενός εξαμήνου οι εκπαιδευτικοί διαφορετικών σχολείων και διαφορετικών περιοχών μπορούσαν να ανταλλάξουν εμπειρίες και απόψεις πιο εύκολα.

Προωθήθηκε η χρήση του ελεύθερου και ανοιχτού λογισμικού γιατί ένα μέρος των εργασιών προέβλεπε γνωριμία με τους δημοφιλέστερους αντιπροσώπους αυτού, όπως είναι το Gimp, OpenOffice, Joomla, Coppermine, FileZilla. Υπήρξε έντονο ενδιαφέρον από εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιήσουν το Moodle για τον εμπλουτισμό του μαθήματος.

Πρόβλημα υπήρχε σε εκπαιδευτικούς που στο σπίτι τους δεν είχαν ADSL γραμμή. Επίσης σε πολλά σχολεία δεν υπήρχε διαθέσιμος ελεύθερος υπολογιστής ώστε οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να μελετήσουν.

Ως πρόταση για περαιτέρω αξιοποίηση αυτής της προσπάθειας αλλά και των δυνατοτήτων που προσφέρει το Moodle είναι τα ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. (Κέντρα Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών) να λειτουργήσουν ως φορείς οργάνωσης αντίστοιχων σεμιναρίων. Πιθανά θέματα μπορεί να είναι η δημιουργία ιστοτόπου για το σχολείο, δημιουργία γκαλερί φωτογραφιών για την προβολή των δραστηριοτήτων του σχολείου, γνωριμία με το ανοιχτό λογισμικό και τις νέες τεχνολογίες, γνωριμία με τον τεχνολογικό εξοπλισμό των σχολείων. Τα σεμινάρια αυτά μπορούν να απευθύνονται σε καθηγητές όλων των ειδικοτήτων και όχι μόνο Πληροφορικής.

Ευχαριστίες

Ευχαριστούμε τον κ. Μπίρμπα, Περιφερειακό Διευθυντή Δυτικής Ελλάδας, για τη δυνατότητα που μας έδωσε κάποιες συναντήσεις να γίνουν πρωινές ώρες, τον κ. Ντοά, Διευθυντή της Δ.Ε. Ν. Ηλείας, για τη δυνατότητα επέκτασης του σεμιναρίου στις περιοχές της Α’ και Γ’ Ηλείας, την κ. Παπαντωνοπούλου, Προϊσταμένη του 1ου Γραφείου Δ.Ε. Ν. Ηλείας, για τη συμπαράστασή της από την αρχή του σεμιναρίου, καθώς και τον κ. Πετρόπουλο Ηλία, Σύμβουλο Πληροφορικής Αχαΐας-Ηλείας.

Αναφορές σε συνέδρια για το σεμινάριο

• Η χρήση της τηλεκπαίδευσης για την επιμόρφωση των καθηγητών. Ένα παράδειγμα επιμόρφωσης στο Moodle, Β. Νταλούκας, Κ. Αντωνίου, Δ. Δαούσης, Κ. Σεβεντεκίδης, 2η Πανελλήνια Διημερίδα των καθηγητών Πληροφορικής, Ρόδος, 11-12 Απριλίου 2008,
  http://users.sch.gr/bdaloukas/download/moodledoc/el/rodos-moodle-elearning.pdf
• Εισαγωγή του ΕΛΛΑΚ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, Βασίλης Νταλούκας, Βασιλική Νταή, Ελένη-Φωτεινή Αλικανιώτη, Σπύρος Συρμακέσης, 3ο Συνέδριο ΕΛ/ΛΑΚ, Αθήνα, 27 Μαΐου 2008,
  http://conf.ellak.gr/2008/index.php