Ιστοσελίδες μονάδων

Αναφορά προβλημάτων

Διαδικτυακά εργαλεία τεχνικού ελέγχου

Τροφοδοτικά αδιάλειπτης παροχής ισχύος (UPS)

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οφείλουμε να προστατεύουμε τον υπολογιστή μας όσον αφορά στην τροφοδοσία του με ηλεκτρικό ρεύμα. Οι κίνδυνοι ποικίλλουν και ενδέχεται να μη γίνονται καν αντιληπτοί. Εκτός από μία απότομη διακοπή του ρεύματος ή έναν κεραυνό, μπορεί να παρουσιαστεί διακύμανση στην ισχύ και στη συχνότητα του ρεύματος, υψηλότερη ή χαμηλότερη τάση από το κανονικό, αιχμές τάσης, κ.ά., φαινόμενα που δυστυχώς είναι ιδιαίτερα συχνά στη χώρα μας. Ακόμα και το καλοκαίρι υπάρχουν πτώσεις τάσης και παρουσιάζονται πολλές διακοπές. Σε τέτοιες περιπτώσεις το τροφοδοτικό του υπολογιστή μας και συνεπώς ο ίδιος ο υπολογιστής κινδυνεύει άμεσα. Κατ’ επέκταση μπορεί να προκύψει απώλεια των δεδομένων που σε μία τέτοια στιγμή θα βρίσκονται στη μνήμη του υπολογιστή μας.

Τα UPS (Uninterruptible Power Supply) είναι συσκευές που αναλαμβάνουν να τροφοδοτήσουν τον υπολογιστή μας και άλλες συσκευές που θέλουμε να προστατεύσουμε (στο εξής, φορτίο) με σταθερή τάση είτε υπάρχει ρεύμα στο δίκτυο της ΔΕΗ είτε όχι. Για αυτό το σκοπό διαθέτουν μπαταρίες οι οποίες μπορούν να τροφοδοτήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα το φορτίο με ρεύμα. Επιπλέον διαθέτουν φίλτρα σταθεροποίησης και συνεπώς προστατεύουν και από διακυμάνσεις της τάσης εισόδου. Πολλά UPS παρέχουν προστασία και από τις υπερτάσεις των τηλεφωνικών γραμμών που μπορεί να προκληθούν από την πτώση ενός κεραυνού. Όλα τα UPS έχουν σχεδιαστεί για λειτουργία και προστασία των φορτίων 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο. Πολλές φορές μάλιστα τα UPS σβήνουν όταν γίνεται διακοπή παροχής εάν δεν υποστηρίζουν κάποιο φορτίο. Η πραγματική διάρκεια ζωής των μπαταριών ποικίλλει και μπορεί να είναι 4-5 χρόνια (μπαταρίες κλειστού τύπου, μολύβδου οξέος) ή 6-8 χρόνια (μπαταρίες NiCad). Συνήθως τα UPS διαθέτουν τρόπο ειδοποίησης για αντικατάσταση των μπαταριών.

Ωστόσο θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι πολλά UPS παρέχουν σήμα εξόδου τετραγωνικής και όχι ημιτονοειδούς μορφής. Αυτό δεν δημιουργεί πρόβλημα στα τροφοδοτικά των υπολογιστών λόγω του ιδιαίτερου τρόπου σχεδιασμού τους, όμως μπορεί να προκαλέσει υπερθέρμανση και να καταπονήσει τα τροφοδοτικά άλλων συσκευών που χρησιμοποιούν μετασχηματιστές. Επίσης, σε πολλά UPS, ενώ μπορεί να υπάρχουν αρκετές τριπολικές έξοδοι ρεύματος για τη σύνδεση των συσκευών μας, ωστόσο κάποιες από αυτές μπορεί να εξασφαλίζουν μόνο φιλτραρισμένη τάση εξόδου και όχι παροχή ισχύος από την μπαταρία σε περίπτωση διακοπής του ρεύματος. Να σημειωθεί ότι δεν ενδείκνυται η προστασία εκτυπωτών laser και άλλων αντίστοιχων συσκευών (laser fax, φωτοτυπικά, κ.ά.) με UPS καθώς έχουν υψηλό ρεύμα εκκίνησης.

Κατηγορίες UPS

Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες UPS, τα Off-Line (Stand-Βy), τα Line Interactive και τα On-Line.

Off-Line. Είναι ο απλούστερος και οικονομικότερος τύπος UPS. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η άμεση τροφοδότηση του φορτίου με την τάση που παρέχει το δίκτυο. Το κύκλωμα φόρτισης της μπαταρίας συνδέεται παράλληλα. Όταν η τάση εισόδου ξεπεράσει κάποια αποδεκτά όρια τότε η τροφοδοσία του φορτίου συνεχίζεται από την μπαταρία. Ο χρόνος μεταγωγής από την παροχή του δικτύου στις μπαταρίες είναι γύρω στα 5ms. Τα UPS αυτής της κατηγορίας ενσωματώνουν φίλτρα ικανά να απορρίψουν πιθανές αιχμές στην τάση εισόδου, όμως δεν την σταθεροποιούν.

Line Interactive. Τα UPS αυτής της κατηγορίας μοιάζουν αρκετά με τα Off-Line όσον αφορά στα επίπεδα κόστους και απόδοσης. Όμως διαθέτουν επιπλέον σταθεροποιητή τάσης (AVR) ο οποίος διορθώνει την τάση εισόδου χωρίς τη συνδρομή της μπαταρίας με αποτέλεσμα την αύξηση της ανοχής του UPS, την σπανιότερη χρήση της μπαταρίας και επομένως τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής της.

On-Line. Τα UPS αυτής της κατηγορίας παρέχουν τα υψηλότερα επίπεδα ισχύος εξόδου και τη μεγαλύτερη δυνατότητα ρύθμισης της παρεχόμενης τάσης. Το UPS μετατρέπει το ρεύμα εισόδου σε συνεχές (DC) και στη συνέχεια χρησιμοποιεί έναν εναλλάκτη για να δημιουργήσει και πάλι το εναλλασσόμενο ρεύμα (AC) που τροφοδοτεί το φορτίο. Μεταξύ αυτών των δύο κυκλωμάτων μετατροπής παρεμβάλλεται η μπαταρία. Επειδή ο εναλλάκτης είναι συνεχώς ενεργοποιημένος, σε περίπτωση διακοπής του ρεύματος δεν απαιτείται χρόνος μεταγωγής στην τροφοδοσία από την μπαταρία. Ένα σύστημα On-Line είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την τροφοδοσία ευαίσθητου εξοπλισμού και συσκευών κρίσιμης σημασίας, παρέχει εξαιρετική σταθεροποίηση τάσης, ημιτονοειδή κυματομορφή και έχει μηδενικό χρόνο μεταγωγής.

Επιλογή ισχύος

H στάθμη ισχύος ενός UPS εκφράζεται σε VA (Volt-Amperes). Για να προσδιορίσουμε το κατάλληλο μέγεθος της μονάδας αθροίζουμε τις απαιτήσεις σε VA όλων των συσκευών μας. Για το σκοπό αυτό:

1. Καταρτίζουμε μια λίστα με τις συσκευές που θα τροφοδοτήσουμε.
2. Καταγράφουμε τα VA κάθε συσκευής ανατρέχοντας στο πλακίδιο των χαρακτηριστικών λειτουργίας της. Αν η ισχύς αναγράφεται σε Watt τότε υπολογίζουμε τα VA με τον τύπο: VA = 1,43 x W. Αν η ισχύς αναγράφεται σε Amperes τότε υπολογίζουμε τα VA με τον τύπο: VA = 230 x A.
3. Ίσως είναι σκόπιμο να προσθέσουμε ισχύ ίση με το 40% αυτής που απαιτείται ώστε να διασφαλιστεί ότι η λειτουργία του UPS δεν θα είναι οριακή καθώς και ότι θα είναι δυνατή η μελλοντική επέκταση των υποστηριζόμενων φορτίων. Αν ο εξοπλισμός προκαλεί στιγμιαίες αιχμές της τιμής του ρεύματος κατά την λειτουργία ή την εκκίνησή του (σκληροί δίσκοι ή άλλα μηχανήματα που χρησιμοποιούν μοτέρ AC) τότε ίσως να χρειάζεται κάποιο φίλτρο εξομάλυνσης ή κάποιο UPS μεγαλύτερης ισχύος.

Χρόνος εφεδρικής λειτουργίας

Η αυτονομία ενός UPS εξαρτάται από την χωρητικότητα (σε Ah) της μπαταρίας. Ο χρόνος αυτονομίας που συνήθως απαιτείται είναι 5-10 λεπτά. Ο συνολικός χρόνος εφεδρικής λειτουργίας με την μπαταρία που δίνουν οι κατασκευαστές είναι για πλήρες φορτίο (100%). Μπορούμε να υπολογίσουμε κατά προσέγγιση το χρόνο εφεδρικής λειτουργίας όταν το φορτίο καταναλώνει λιγότερο από το 100% της παρεχόμενης ισχύος ως εξής:

1. Υπολογίζουμε με τον προαναφερόμενο τρόπο τις συνολικές απαιτήσεις ισχύος (σε VA) του φορτίου.
2. Διαιρούμε με την μέγιστη παρεχόμενη ισχύ (VA) του UPS. Αυτό είναι το ποσοστό (%) του φορτίου που έχουμε συνδεδεμένο στο UPS.
3. Για ποσοστό ίσο με το 66% της ισχύος, πολλαπλασιάζουμε το χρόνο εφεδρικής λειτουργίας που δίνει ο κατασκευαστής επί 2. Για ποσοστό 50% πολλαπλασιάζουμε επί 3. Για ποσοστό 33% πολλαπλασιάζουμε επί 4.

Παράδειγμα:Αν με πλήρες φορτίο: 8 λεπτά, τότε με φορτίο 66%: 16 λεπτά, με φορτίο 50%: 24 λεπτά, κ.λπ.

Λογισμικό

Συνήθως τα UPSs συνοδεύονται από ειδικό λογισμικό για να επικοινωνούν με τον υπολογιστή και να εξασφαλίζουν τον ομαλό τερματισμό της λειτουργίας του. Ο χρόνος λειτουργίας του UPS με τροφοδοσία από την μπαταρία μπορεί να μην επαρκεί στη διάρκεια μιας παρατεταμένης διακοπής του ρεύματος. Όταν δε βρισκόμαστε δίπλα στον υπολογιστή για να τερματίσουμε εμείς τη λειτουργία του, τότε το λογισμικό αναλαμβάνει τον αυτόματο τερματισμό του. Έτσι μετά τη λήψη σήματος από το UPS (μέσω της σειριακής ή της USB θύρας) για μειωμένη τάση της μπαταρίας, το λογισμικό μπορεί να κλείσει όλα τα ανοικτά αρχεία του συστήματος, να αποθηκεύσει τα περιεχόμενα της μνήμης και να τερματίσει την λειτουργία του υπολογιστή. Επιπλέον, μπορεί να επανεκκινήσει αυτόματα τον υπολογιστή όταν επανέλθει το ρεύμα.

URLs:
http://www.plusnet.gr/ups.php
http://www.mgeups.gr
http://www.pctechnology.gr
http://www.upsci.com/UPS.htm

Πολύμπριζα προστασίας

Τα πολύπριζα προστασίας (Surge Arrestors) προστατεύουν τον εξοπλισμό μας από κάποιες συγκεκριμένες διαταραχές της τάσης όπως αιχμές ή υπερτάσεις. Δεν προστατεύουν όμως από βυθίσματα ή πτώσεις της τάσης εισόδου, δεν φιλτράρουν τους θορύβους και δεν προσφέρουν αυτονομία αφού δε διαθέτουν μπαταρία.

Σταθεροποιητές τάσης

Οι σταθεροποιητές τάσης (Automatic Voltage Regulators - AVR) είναι συσκευές σχεδιασμένες να διατηρούν σταθερή την τάση στα φορτία. Χάρη στο εύρος εισόδου που διαθέτουν (±20%) διασφαλίζουν την προστασία του εξοπλισμού από μεταβολές στην τάση του δικτύου ενώ παρέχουν φιλτράρισμα στους επιβλαβείς ηλεκτρονικούς θορύβους. Οι σταθεροποιητές δεν παρέχουν αυτονομία σε περίπτωση διακοπής του ρεύματος.

Αντικεραυνική προστασία των τηλεπικοινωνιακών κυκλωμάτων

Εν όψει του χειμώνα θα πρέπει να ληφθούν κατάλληλα μέτρα για την προστασία των υπολογιστικών και τηλεπικοινωνιακών υποδομών που υπάρχουν στις σχολικές και διοικητικές μονάδες από ανωμαλίες της τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος και από υπερτάσεις που προκαλούνται από κεραυνούς.

Οι περισσότεροι κάτοχοι τέτοιων υποδομών γνωρίζουν για τη χρήση και την προστασία που παρέχουν τα Τροφοδοτικά Αδιάλειπτης Παροχής Ισχύος (UPS - Uninterruptible Power Supply).

Ωστόσο, πολλοί αγνοούν ότι σε περίπτωση πτώσης κεραυνού είναι δυνατό να πληγεί ο εξοπλισμός από υπέρταση που μπορεί να εμφανιστεί στην τηλεπικοινωνιακή γραμμή σύνδεσης με το Διαδίκτυο. Με αυτόν τον τρόπο, μέσω τηλεφωνικών γραμμών είναι δυνατό να καταστραφούν και τηλέφωνα, φαξ, τηλεφωνικά κέντρα, modem, δρομολογητές, κ.ά.

Τα περισσότερα UPS έχουν δυνατότητα για προστασία και της τηλεφωνικής γραμμής. Αλλά και πολλά πολύμπριζα προστασίας (Surge Arrestors) έχουν αυτήν τη δυνατότητα. Όμως, πολλοί χρήστες, ενώ διαθέτουν τέτοιου είδους UPS ή πολύμπριζο, δεν έχουν εφαρμόσει την κατάλληλη συνδεσμολογία.

Συγκεκριμένα, η τηλεφωνική γραμμή θα πρέπει να συνδέεται στην υποδοχή «IN» (ή «LINE») του UPS ή του πολύμπριζου προστασίας, ενώ με ξεχωριστό καλώδιο ο τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός θα πρέπει να συνδέεται στην υποδοχή «OUT» (ή «TEL»).

Αν μετά από διακοπή ρεύματος ο υπολογιστής δεν ανοίγει…

…τότε δεν είναι σίγουρο ότι έχει προκληθεί βλάβη. Αν δεν ακούγεται καθόλου ο ανεμιστήρας του τροφοδοτικού του Η/Υ, πρώτα απ’ όλα δοκιμάζουμε να αποσυνδέσουμε από το τροφοδοτικό το καλώδιο που το συνδέει με την πρίζα του ρεύματος. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα το επανασυνδέουμε και δοκιμάζουμε πάλι να ανοίξουμε τον Η/Υ. Αν και φαίνεται περίεργο, αυτή η ενέργεια στις περισσότερες περιπτώσεις δίνει το επιθυμητό αποτέλεσμα αφού οδηγεί σε αποφόρτιση κάποιων πυκνωτών που εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία του τροφοδοτικού.

Προτεινόμενη διαδικασία ανοίγματος και κλεισίματος του Εργαστηρίου Πληροφορικής

Στον ηλεκτρολογικό πίνακα των Εργαστηρίων Πληροφορικής συνήθως υπάρχει ένας κεντρικός διακόπτης εισόδου, ένα ρελέ διαφυγής και δύο ή τρεις επιμέρους διακόπτες για τις ισάριθμες γραμμές παροχής του εργαστηρίου. Προκειμένου να αποφεύγουμε την πτώση των ασφαλειών του ηλεκτρολογικού πίνακα κατά το άνοιγμα του εργαστηρίου και την συνεπακόλουθη καταπόνηση των τροφοδοτικών των κεντρικών μονάδων και των οθονών των σταθμών εργασίας, προτείνουμε την ακόλουθη διαδικασία κλεισίματος του εργαστηρίου: κλείνουμε τους σταθμούς εργασίας, κλείνουμε κανονικά τις οθόνες (power-off) και, στο τέλος, από τον ηλεκτρολογικό πίνακα κατεβάζουμε έναν έναν τους επιμέρους διακόπτες (όχι τον κεντρικό ή και το ρελέ διαφυγής). Αντίστοιχα όταν ανοίγουμε το εργαστήριο ακολουθούμε την αντίστροφη διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο θα μειώνεται η ένταση του ρεύματος εκκίνησης αφού δε θα ανοίγουν όλες οι συσκευές ταυτόχρονα.